<< KONA
BIR TUYGHU
Aptor: Gustáv Murín
En'glischidin Aziz Isa terjimisi
Tuyghu - u héchqandaq bir pakitni asas qilmaydighan, kishilerning özige xas bolghan ichki dunyasidiki bilishidur. Biz yashawatqan bu dunyada kishiler öz xahishigha yarisha hayat yollirini berpa qilishning helekchilikide halidin ketküche tépirlaydu yeni eldorado¹ ning insan qedimi ayaq basmighan yéngi bir qit’eni yaki bir jennetni bayqighanliqigha oxshash.
Gerche her birimizning jennet toghrisida özimizge xas qarishimiz bolsimu (méning chüshenchemde jennet démek – u nahayiti kop miqdarda mehsulat ishlepchiqirish we istémal qilish dégen uqumni bildüridu ) biraq hemmimizning bir – birmizningkige oxshiship kétidighan yaki oxshashliqqa ige bolghan bolghan tuyghulirimiz bar elwette. Emma biz shundaq qilip kön’gen yeni hayatimiz hemishe hayatning kündilik éhtiyaji bolghan bir türlük me’ishetliri ichide bizni da’im halsiritidu emma biz özimizge adet qilip köndürüwalghan achchiqjan, ishxumar xususiyetlirimizni asanliqqiche chörüwételmeymiz we biz ozimiz bilmeydighan qandaqtur birxil murekkep tesewwurlar bilen özimizning dunyasini izdeymiz emma bezenlerge oxshash hemishe bu dunyaliqtiki öz bextini izdep tépish üchün dunyaning her jaylirigha qatraydighan jahankezdi purset perezlerdin biz deslipide ensirisekmu lékin axirigha kelgende bu xil endishilirimiz tizla özimizdin ghayib bolup kétidu.
Muhebbet üchün söyülüshte awwal semimiyetlik bilen közitish kérek. Shuning üchünmu sayahetchiler yaki tijaretchiler üchün éytqanda biz her jaygha barmayli tunji sepirimizde körgen herqandaq bir yéngi nersilerge diqqet bilen qarighan bolsaq kéyinki seperlirimizde biz bu nersilerge dang qétip, heyranliq bilen qarap qalmaymiz belki közlirimizning chanaqlirida bu dunyaning qayta - qayta roshen eks étiwatqanliqini bayqaymiz. Emma bu xil tuyghular jennette yashawatqanlardimu oxshash yeni insan tebi’itide bolghan chataqlarning hemmisi ulardimu bar. Ularmu sizge oxshashla hayattin zarlaydu. Yene kélip ademni tolimu heyran qalduridighini bu dunyaliq hayattin qaqshawatqanlar shu jennetni arzulaydu yaki bashqa bir ghayibane dunyani tesewwur qilishidu.
Hayatimiz ritimi bolghan londonning jaz muzikiliq qawaqxanilirida achchiq haraqni bolushighiche ichip yaki bolmisa bu dunyayimizdiki möjizilerning serxili bolghan makidonalis (McDonald's)² ning aldida qorsaq toydurush üchün öchirette turush wahakazalar. Bu xil shekildiki hayat qélipliri parizhdimu oxshash, emma biz héch kimdin zarliyalmaydighan derijide kütülmigen bir chüshenchiler ichide özimizni- özimiz bilip bolalmaydighan bir tuyghulargha mest bolup yashaymiz. Biraq bu biz yashaydighan yerler – biz insanlarning oyidur. Bu teripini, men özümmu chüshenmeymen we chüshendürüp bérelmeymen.
Men bu yerge kelgen bir ziyaretchi xalas shunga bu yermu méning oyum, méning yashaydighan yérim biraq men oz oyum dep atawatqan bu yerde men bir méhman qataridimen. Belkim men hem méhman hem bu oyning igisi - her ikki xilgha tewe bir adem bolushummu mumkin. Mundaqche éytqanda biz bu yerde özimizge özmiz teselli bérip, öyimizge qaytip bérishtin ibaret bu tesewwurlirimizni siliqlashturuwatqan bölishimizmu mumkin. bu belkim antonomiye derside mejburi jesetlerni soghuq terge chömülüp turup tekshürgendek éhtimal özimizning telwilerche yuqiri pellige chiqqan tuyghulirimizni sowutushqa urunuwatqandimiz emma hayat musapimizde beshimizdin otken künler bizge yéterlik shunga emdi öyge qaytishning qereli bolup qaldi dep oylaymen!
Elwette biz oz öylirimizge qaytip barghandin kéyin qizghinliqqa tolghan bir keypiyatlarda özimizning hékayilirini éytishni bashlaymiz. Rast gepni qilsaq, biz özimizning dégenlirini xuddi oyimizning taxtayliri üstide su aqqandek aqturup qulaqlardin ghayib qilimiz emma biz sayahetchiler gep qilghanda gépimizni bashqilarning qulaq sélip anglimighanliqidin ibaret bu pakitni asanla ésimizdin chiqirip qoymiz. Bu eynen bir sözning bir qulaqtin kirip yene bir qulaqtin chiqip ketkinidekla bir ish.
Shübhisizki pakitning yaki yüzbergen waqitning qandaq bölishidin köre ularningmu özige xas derd – elemliri bar shunggha ular nahayiti tizla burunqi eslige qaytip kételeydu. Biz özimizning sözni anglitip bolghuche bu yerlerde künde bolup turidighan mesililer tebi’iy halda özimizning bash aghriqigha yalinip bolidu. Bu yerde shuni kallimizdin saqit qilmasliqimiz kérekki biz hemmimiz qistangchiliqtiki poyizlarda yaki tramwaylarda yaki métrolarda (yer asti poyiz) yerlik gézit xewerlirini oqush bilen yaki dunyawi téléwizor qanallirini körüsh bilen kimlerningdur kimler bilen bir ishlar üstide talash – tartish qiliwatqanliqini körüshtin, qisqisi mijezimizni ixtiyarsiz chirmiwalidighan sheher jiddiychilikidin özimizni qachuralmaymiz. Biz özimizning hayat qélipliri bolghan bu qepesler ichide yashap ötüshke héch bir zaman ten berginimiz yoq....
Egerde bizning ésimizde saqliniwatqan xatirilirimiz bügün bizge esqatqan bolsidi, biz nahayiti tizla hayatimizdiki untulghan ishlarni öz – ara sélishturup körüshke ülgüreleytuq. U chaghda sudek süzük bolghan, téxi emdila bixlinishqa bashlighan ebjesh tuyghulirimiz üzlüksiz eqil kallimizda qaytidin namayan bolghan bolatti. Egerde biz qabil we iradilik bolalisaq, özimizning insanliqtin ibaret bolghan bu artuqchiliqimizni toluq hés qilalisaq, belkim biz waqit – sa’iti kelgende yene bir nöwet yene oz esli – neslimizge qaytalishimiz mumkin emma shunisi éniqki tuyghulirimiz ikki qutupning barawer küch tengpungluqi arisida xuddi qongghuraqqa ésilghan tashtek her terepke irghanglishi shübhisiz bir ré’alliq.
Eng axirda biz nahayitimu memnunluq bilen yer yüzidin 10 ming métir égizliktiki ayropilanda uchuwatimiz. Ayropilan belkim bizni udul bizning xiyaliy dunyayimizdiki yéngi bir jennetke élip mangghandu yaki bashqiche qilip éytsaq belkim biz özimiz qaytidin ijad qilip barliqqa keltürgen öyimizge qarap kétiwatqandimiz emma heqiqet shuki delil – pakitlarning qandaq bolushidin qet’iy nezer bizni élip mangghan ayropilan eng axirda béri – bir yerge qonidu. Netije shu bölidiki qit’eler ara uchidighan yoluchilar ayropilani yoluchilar bilen bille sanduq – sanduqlap mallarnila emes hetta nechche tonnilap tizimlatmighan we tamozhnigha melum qilmighan arzu – armanlarnimu özi bilen bile élip uchidu. Her éhtimalliq, ishning yene bir teripige qarisaq shübhisizki bu ayropilanning bezide asmandin yerge chüshüp halak bolidighanliqinimu tuyghulirimizdin saqit qilalmaymiz.
1. El dorado ispanche “tunji altun” dégen menini bildürdu. El dorado toghrisida bügünki kün’giche yétip kelgen riwayet we epsanilerning turliri xéli kop. Bezi riwayetlerde éytilishiche el doradoni kishiler bayliqning, altunning we tewekkülchilikning simowullirigha oxshitidu. Yene bir riwayetlerde éytilishiche el dorado ispaniye impériyisining 1541- yilliri jenubiy amérikining amazun oymanliqida élip barghan ékispédiyesidki “tewekkülchi” générallar dep qarilidu. Yene bir riwayetlerde körsitilishiche el dorado amazun oymanliqida “ghayib bolghan altun sheher” ning ismi depmu bayan qilinidu. Emma tarixta bügünki kolombiye dölitining chégrasi ichidiki égizlikte yashaydighan muisca qebilisining epsaniliride éytilishiche el dorado muisca qebilisining bashliqi bolup, usti-beshini altun bilen oriwélip guatavia kölige chüshüp chöküp ketken dep qarilidu. Bügünki künde yawropaliqlarning qarishida el dorado 15- esirdin taki 17- esirgiche dawam qilghan amérika qit’esini bayqap boysundurghan ekispediyechilerge teqlid qilinidu. http://en.wikipedia.org/wiki/El_Dorado -terjimandin
2. McDonald's – bu tiz tamaq satidighan amérika we yawropa döletliride omumlashqan bir réstoranning ismi. -terjimandin
- Aptorning tejimhali: http://www.blogger.com/profile/16104720374838208382
